Halucinacionet e injoruara shpesh mund të jenë një paralajmërim i hershëm i Parkinsonit dhe rënies njohëse. Hulumtimet e reja sugjerojnë se njerëzit e diagnostikuar me sëmundjen e Parkinsonit që kanë halucinacione herët përballen me një rrezik më të madh të rënies së shpejtë të aftësisë njohëse.
Megjithatë, halucinacionet e vogla shpesh nën-raportohen dhe injorohen nga pacientët dhe mjekët e sëmundjes së Parkinsonit. Ekspertët evropianë kryen një studim afatgjatë që lidhi sëmundjen e Parkinsonit dhe halucinacionet e hershme me “një rënie më të fortë të funksioneve frontale-nënkortikale“, shkruan Medical News, transmeton Gazeta Shneta.
Ekspertët inkurajojnë këdo me sëmundjen e Parkinsonit që ka halucinacione të informojë menjëherë ofruesin e kujdesit shëndetësor. Sëmundja e Parkinsonit (PD) dhe sëmundjet neurodegjenerative të lidhura shpesh janë shumë të avancuara përpara diagnozës. Kjo kufizon ashpër mundësitë e parandalimit dhe trajtimit.
Sëmundja e Parkinsonit është konsideruar prej kohësh kryesisht si një çrregullim lëvizjeje. Megjithatë, kërkimet në rritje tregojnë për funksionin ekzekutiv të dëmtuar si një faktor kryesor në përparimin e tij. Studiuesit evropianë mund të kenë gjetur një mënyrë të re për të përcaktuar fillimin e hershëm të sëmundjes së Parkinsonit dhe rënien njohëse të lidhur me të, duke vëzhguar simptomat kognitive dhe psikiatrike.
Ekspertët në Institutin Federal Zviceran të Teknologjisë (EPFL) në Zvicër dhe Spitalin Sant Pau në Barcelonë, Spanjë, zbuluan se njerëzit me sëmundjen e Parkinsonit dhe halucinacionet e hershme mund të humbasin funksionin ekzekutiv më shpejt. Studimi i tyre shfaqet në Nature Mental Health Trusted Source.
Sëmundja e Parkinsonit dhe halucinacionet
Halucinacionet janë ndjesi të rreme të gjërave që nuk janë të pranishme. Njerëzit me sëmundjen e Parkinsonit mund të përjetojnë një ose disa lloje halucinacionesh që përfshijnë, shikimin, dëgjimin, prekjen, nuhatjen ose shijen.
Shkencëtarët tashmë e kuptojnë se halucinacionet komplekse vizuale mund të jenë një shënues i rënies njohëse të sëmundjes së Parkinsonit dhe kushteve neurologjike të lidhura me to. Megjithatë, këto lloj halucinacionesh priren të ndodhin në një fazë të mëvonshme të çrregullimit, gjë që përjashton përdorimin e tyre si shënues të hershëm të sëmundjes së Parkinsonit.
Halucinacionet e vogla ndodhin në fazat e hershme të sëmundjes së Parkinsonit, por hulumtimet aktuale nuk e kanë konfirmuar ende lidhjen e tyre me dëmtimin kognitiv. Ato mund të paraqiten para simptomave motorike më të zakonshme të sëmundjes së Parkinsonit, të tilla si dridhja, ngurtësia dhe bradikinesia.
Cilat janë halucinacionet e vogla?
Ekzistojnë tre lloje kryesore të halucinacioneve të vogla:
Halucinacionet e pranisë – perceptime intensive të pranisë së dikujt që nuk është aty.
Halucinacionet e kalimit – bëjnë që një person të mendojë se sheh dikë ose diçka që kalon në fushën e tyre vizuale periferike.
Pareidolias – bëjnë që dikush të mendojë se sheh një fytyrë ose objekt në stimuj pamorë pa formë ose me model si retë ose një qilim.
A janë halucinacionet një shënues i dëmtimit kognitiv?
Në këtë studim të përbashkët midis EPFL dhe Spitalit Sant Pau, studiuesit mblodhën të dhëna për 75 njerëz me një diagnozë të sëmundjes së Parkinsonit. Pacientët ishin të moshës rreth 60 deri në 70 vjeç. Ekipi hetoi nëse individët me sëmundjen e Parkinsonit që përjetuan halucinacione të vogla mund të “tregojnë luhatje të ndryshuara të trurit dhe nëse ndryshime të tilla të vogla të lidhura me halucinacionet […] shoqërohen me dëmtime njohëse që rriten me kalimin e kohës”.
Pjesëmarrësit e studimit ndërmorën intervista psikiatrike për të përcaktuar nëse po përjetonin halucinacione të vogla. Ata gjithashtu iu nënshtruan testimit neuropsikologjik për të matur funksionin njohës. Studiuesit mblodhën gjithashtu të dhëna elektroencefalografike (EEG).
Testet përcjellëse neuropsikologjike u zhvilluan 2 vjet më vonë me 68 pacientë dhe pesë vjet më vonë me 54 pacientë. Dr. Bernasconi dhe kolegët e tij vunë re se lëkundjet e theta frontale në pacientët me sëmundjen e Parkinsonit me halucinacione të vogla lidheshin me funksionet e reduktuara konjitive frontale-subkortikale. Mjekët besojnë se deficitet frontale-nënkortikale janë një tregues i dëmtimit kognitiv.
Ata vunë re se rezultatet e testeve neuropsikologjike ishin të ngjashme në mesin e pacientëve me dhe pa halucinacione të vogla. Kjo konfirmoi se vetëm neuropsikologjia nuk është e mjaftueshme për të zbuluar ndryshime të vogla të lidhura me halucinacionet.
Një ndjekje 5-vjeçare konfirmoi lëkundjet dhe tregoi një rënie më të theksuar të funksioneve frontale-nënkortikale te individët që kishin raportuar halucinacione të vogla në fillim të studimit.
Neurokirurgu Dr. Gurneet Singh Sawhney nga Neurolife në Mumbai, Indi, i pa përfshirë në hulumtim, tha për Medical News Today se përfundimi i studimit bën “një zbulim të rëndësishëm pasi thekson nevojën që neurologët të monitorojnë nga afër pacientët e tyre me sëmundjen e Parkinsonit për shenja të dëmtim kognitiv.”
Dr. Sawhney shpjegoi pse studiuesit po hetojnë lidhjen midis masave elektrofiziologjike të lëkundjeve theta dhe simptomave klinike të halucinacioneve. Ai vuri në dukje: “Lëkundjet Theta janë sinjal elektrik s në tru, të matura në mënyrë tipike nga skanimet EEG, që janë lidhur me procese të ndryshme njohëse si vendimmarrja dhe kujtesa e punës. […] Pacientët me sëmundjen e Parkinsonit shpesh shfaqin ulje të aktivitetit theta në lobin frontal, i cili shoqërohet me funksione ekzekutive të dëmtuara si kujtesa e punës dhe vendimmarrja.
Teknologjia robotike mund të ndihmojë në diagnostikimin e hershëm
MNT pyeti autorin kryesor të studimit, Dr. Fosco Bernasconi, i Laboratorit të Neuroshkencës Njohëse të EPFL, rreth procedurave të tjera në shqyrtim për zbulimin e hershëm të sëmundjes së Parkinsonit.
Ai u përgjigj se teknologjia robotike dhe realiteti virtual e kanë lejuar atë dhe studiuesit e tjerë të analizojnë dhe përcaktojnë në mënyrë të sigurt halucinacionet. Megjithatë, natyra e paparashikueshme, subjektive e halucinacioneve i bën ato sfiduese për t’u studiuar.
Ai tha: “Ne aktualisht po zhvillojmë më tej metodat tona dhe do të fillojmë të testojmë qasjen tonë për të vlerësuar nëse mund të identifikojmë individë me sëmundjen e Parkinsonit që mund të zhvillojnë halucinacione në të ardhmen.”
Dr. Bernasconi vuri në dukje se këto teste janë ende në fazat e tyre të hershme dhe do të kërkojnë ndjekje të vazhdueshme me pacientët.
Halucinacionet e vogla janë simptoma të nënraportuara
Halucinacionet mund të ndodhin rregullisht në të paktën një në dy persona me sëmundjen e Parkinsonit. Megjithatë, shumë njerëz nuk i pranojnë ose i diskutojnë ato si simptoma të sëmundjes së Parkinsonit me profesionistët e tyre të kujdesit shëndetësor. Dr. Bernasconi i tha MNT se “kjo është shpesh për shkak të frikës nga stigma”.
“Përveç kësaj,” tha ai më tej, “të ashtuquajturat halucinacione ‘të vogla’, të cilat përfshijnë halucinacione të pranisë – ndjesia që dikush qëndron pas individit që përjeton halucinacionet, por askush nuk është aty – mund të mos jenë gjithmonë shqetësuese ose shqetësuese për individi që e përjeton atë dhe zakonisht shoqërohet me ndjesi emocionale neutrale dhe ndonjëherë pozitive.”
Nëse përvoja nuk është e pakëndshme, tha autori kryesor, një person nuk ka të ngjarë t’i raportojë simptomat ofruesit të kujdesit shëndetësor.
Është e rëndësishme të kërkoni kujdes urgjent për halucinacione
Ndërkohë, autorët e studimit shpresojnë që puna e tyre t’i paralajmërojë njerëzit për urgjencën e zbulimit të shfaqjes së halucinacioneve të hershme.
“Ne besojmë se është e rëndësishme të ndërgjegjësojmë individët se halucinacione të tilla janë pjesë e sëmundjes dhe se është e rëndësishme që ato simptoma të ndahen me profesionistët e shëndetit dhe familjen,” tha Dr. Bernasconi.
“Është thelbësore që neurologët të monitorojnë masat elektrofiziologjike të pacientëve të tyre, veçanërisht të atyre që vuajnë nga sëmundja e Parkinsonit, për të zbuluar ndonjë shenjë të dëmtimit ose rënies njohëse.”
“Zakonisht, individët me sëmundjen e Parkinsonit ndiqen kryesisht nga specialistë të lëvizjes. Për të pasur një pamje globale të simptomave që prekin pacientin, ne besojmë se është e rëndësishme që ata të vlerësojnë sistematikisht praninë e simptomave jo-motore, veçanërisht ato që mund të lidhen me ndryshimet në funksionet njohëse, të tilla si ‘të vogla’ dhe komplekse. halucinacione [vizuale]”, vuri në dukje më tej Dr. Bernasconi./Gazeta Shneta/