Një ‘protezë vizuale’ e vendosur direkt në tru ka lejuar që një grua e verbër të arrijë përceptimin e formave dhe shkronjave për herë të parë pas 16 viteve.
Studiuesit amerikanë, të cilët qëndrojnë mbrapa këtij fenomeni, kanë publikuar rezultatet e eksperimenteve të tyre, duke paraqitur gjetjet që mund të ndihmojnë në revolucionarizimin e mënyrës sesi ne ndihmojnë personat e verbër që të shohin përsëri shkruan Science Alert, transmeton Gazeta Shneta.
Vetëm 42-vjeçe, Berna Gomez zhvilloi neuropati optike toksike, një gjendje mjekësore e dëmshme që shkatërroi nervat optike që lidhin shqisën e të pamurit me trurin e saj.
Në vetëm pak ditë, fytyrat e dy fëmijëve dhe burrit të saj ishin zbehur, dhe karriera e saj kishte marrë një fund të papritur.
Më pas, në vitin 2018, në moshën 57-vjeçare, Gomezi mori një vendim të guximshëm.
Ajo doli të ishte personi i parë që kishte një elektrodë të vogël me njëqind mikrogjilpëra të implantuara në rajonin vizual të trurit të saj.
Ndryshe nga implantet e retinës, të cilat janë duke u eksploruar si mjete për përdorimin artificial të dritës për të stimuluar nervat që largohen nga retina, kjo pajisje e veçantë, e njohur si Proteza Moran|Cortivis, anashkalon plotësisht syrin dhe nervin optik dhe shkon direkt në burimin e përceptimit vizual.
Pasi iu nënshtrua neurokirurgjisë për të implantuar pajisjen në Spanjë, Gomez kaloi gjashtë muajt e ardhshëm duke shkuar në laborator çdo ditë për katër orë për t’iu nënshtruar testeve dhe trajnimit me protezën e re.
Dy muajt e parë, ajo i kaloi duke bërë dallimin mes gjilpërave spontane të dritës dhe pikave të dritës që u shkaktuan nga stimulimi i drejtpërdrejtë i protezës së saj.
Pasi Gomez arriti me sukses të realizonte këtë, studiuesit filluan t’i paraqesin asaj sfidat aktuale vizuale.
Kur një elektrodë në protezën e saj u stimulua, Gomez raportoi se kishte ‘parë’ një goditje drite, të njohur si fosfen. Në varësi të forcës së stimulimit, pika e dritës mund të jetë më e shndritshme
Kur më shumë se dy elektroda u stimuluan në të njëjtën kohë, Gomez e kishte më të lehtë të perceptonte pikat e dritës.
“Unë mund të shoh diçka!” Gomez bërtiti duke parë një vijë të bardhë.
Linjat vertikale ishin më të vështirat për t’u nxitur nga studiuesit, por në fund të trajnimit Gomez ishte në gjendje të dallonte saktë midis modeleve horizontale dhe vertikale me një saktësi prej 100 përqind.
Duke pasur parasysh këto rezultate premtuese, muaji i fundit i eksperimentit u përdor për të hetuar nëse Gomez mund të ‘shihte’ shkronjat me protezën e saj.
Kur deri në 16 elektroda stimuloheshin njëkohësisht në modele të ndryshme, Gomez mund të identifikonte me siguri disa shkronja si I, L, C, V dhe O. Ajo madje mund të dallonte midis një O të madhe dhe një O të vogël.
Pjesa e fundit e eksperimentit përfshinte Gomez që mbante syze speciale që ishin të ngulitura me një videokamerë miniaturë. Kjo kamerë skanoi objektet përpara saj dhe më pas stimuloi kombinime të ndryshme elektrodash në trurin e saj nëpërmjet protezës, duke krijuar kështu imazhe të thjeshta vizuale.
Këto syze, përfundimisht i lejuan Gomez-it të bënte dallimin midis kufijve të kundërt të shiritave bardh e zi në karton. Ajo madje mund të gjente vendndodhjen e një katrori të madh të bardhë ose në gjysmën e majtë ose të djathtë të ekranit të kompjuterit. Sa më shumë që Gomez praktikonte, aq më shpejt ajo merrte.
Rezultatet janë inkurajuese, por ato ekzistojnë vetëm për një lëndë të vetme gjatë gjashtë muajve. Përpara se ky prototip të bëhet i disponueshëm për përdorim klinik, do të duhet të testohet mes shumë pacientëve për periudha shumë më të gjata kohore.
Lajm i mirë pasi, në rastin e Gomez, nuk kishte prova që pajisja të shkaktonte vdekjen nervore, kriza epileptike ose efekte të tjera anësore negative, që është një shenjë e mirë dhe sugjeron që mikrostimulimi mund të përdoret në mënyrë të sigurt për të rivendosur shikimin funksional, edhe në mesin e atyre që kanë pësuar dëme të pakthyeshme. te retinat e tyre ose nervat optike.
Emri i Gomez është renditur si bashkëautore në letër për gjithë depërtimin dhe punën e saj të palodhur./Gazeta Shneta/