Shkencëtarët thonë se fillimi i medikamenteve për ADHD menjëherë pas diagnozës mund të ndihmojë në uljen e rrezikut të vdekjes nga shkaqe të panatyrshme, duke përfshirë vdekjen e parakohshme nga mbidoza e alkoolit dhe drogës.
Hulumtimet e mëparshme sugjerojnë se njerëzit me çrregullim të hiperaktivitetit të deficitit të vëmendjes (ADHD) janë në rrezik të shtuar të vdekjes për shkak të aksidenteve, lëndimeve të paqëllimshme ose shkaqeve të tjera të panatyrshme. Megjithatë, është e paqartë nëse medikamentet e përdorura për të trajtuar ADHD, si Adderall, mund t’i ulin ato rreziqe, shkruan burimi Health News përcjell Gazeta Shneta.
Për ta hetuar këtë më tej, studiuesit nga Instituti Karolinska në Stokholm, Suedi, kryen një studim duke përdorur 148,578 individë suedezë të diagnostikuar me ADHD. Studiuesit donin të përcaktonin nëse pjesëmarrësit e trajtuar me barna për ADHD kishin një shkallë më të ulët të vdekshmërisë nga shkaqe të panatyrshme sesa ata që nuk merrnin këto barna.
Mes tjerash, studimi i publikuar më 12 mars në revistën “JAMA”, zbuloi se njerëzit e trajtuar me medikamente ADHD brenda tre muajve pas diagnozës kishin një rrezik 25% më të ulët të vdekjes nga shkaqe të panatyrshme.
Studimi shqyrtoi individë të moshës 6 deri në 64 vjeç, të cilët ishin diagnostikuar me ADHD nga 2007 deri në 2018. Ekipi i ndoqi pjesëmarrësit për dy vjet pas diagnozës dhe vlerësoi vdekshmërinë për shkaqe natyrore si kushtet e shëndetit fizik dhe shkaqe të panatyrshme si lëndimi i paqëllimshëm, vetëvrasja, dhe helmimi aksidental.
Pas analizimit të të dhënave, ekipi zbuloi se individët që filluan trajtimin me medikamente ADHD – duke përfshirë amfetaminën (Adderall), metilfenidat (Ritalin), lisdeksamfetaminën (Vyvanse), deksamfetaminën (Dexedrine), atomoxetine (Strattera) ose guanfacine (Intuniv) tre muaj pas diagnozës kishin shumë më pak gjasa të vdisnin nga shkaqe të panatyrshme.
Në një njoftim për shtyp, autori i parë Lin Li, një studiues postdoktoral në Departamentin e Epidemiologjisë Mjekësore dhe Biostatistikës në Institutin Karolinska, tha se: “Studimi tregoi se ekziston një lidhje midis fillimit të mjekimit dhe një rreziku më të ulët të vdekjes. Kjo ishte e vërtetë pavarësisht nga shkaku i vdekjes, por rreziku i vdekjes nga shkaqe të panatyrshme, si mbidoza e alkoolit dhe drogës, u ul më së shumti”.
Shkencëtarët thonë se mjekimi për ADHD mund të ulë rrezikun e vdekjes së panatyrshme duke lehtësuar simptomat e lidhura me ADHD dhe duke përmirësuar kontrollin e impulsit dhe vendimmarrjen. Menaxhimi efektiv i këtyre simptomave mund të ndihmojë në uljen e shfaqjes së ngjarjeve fatale.
Ndërsa ky studim vëzhgues sugjeron se fillimi i trajtimit menjëherë pas një diagnoze ADHD mund të jetë i rëndësishëm, autorët e studimit thonë se është kritike të përcaktohet nëse këto medikamente vazhdojnë të ulin rreziqet e vdekshmërisë me kalimin e kohës për shkak të efekteve potencialisht negative shëndetësore të barnave.
Për shembull, hulumtimet e fundit gjetën lidhje midis barnave për ADHD dhe një rrezik në rritje të sëmundjeve kardiovaskulare.
Duke ecur përpara, ekipi hulumtues planifikon të studiojë ndikimet afatgjata shëndetësore të këtyre barnave dhe të hetojë se si dozat, kohëzgjatja e trajtimit dhe dallimet gjinore luajnë rol në këto efekte. /Gazeta Shneta/