Mjekët nuk janë të sigurt pse të rinjtë janë në rrezik të shtuar, por një kombinim i dietave të pasura me ushqime ultra të përpunuara, përdorimi i tepërt i antibiotikëve dhe vera më të nxehta mund të jenë fajtorë.
Gurët në veshka, depozitat e forta të mineraleve dhe kripërave që mund të kapen në traktin urinar, tani po ndodhin tek të rinjtë, veçanërisht tek vajzat adoleshente, tregojnë të dhënat e reja. Ekspertët nuk janë të sigurt pse më shumë fëmijë dhe adoleshent po zhvillojnë këtë gjendje, por ata spekulojnë se një kombinim faktorësh janë fajtorë, duke përfshirë dietat me ushqime të larta të përpunuara, rritjen e përdorimit të antibiotikëve në fillim të jetës dhe ndryshimet klimatike që shkaktojnë më shumë raste dehidrimi, shkruan NBC News, transmeton Gazeta Shneta.
Gurët në veshka janë një çrregullim metabolik, i njohur gjithashtu si nefrolithiasis, që ndodh kur mineralet si kalciumi, oksalati dhe fosfori grumbullohen në urinë dhe formojnë kristale të verdha të forta, të vogla sa një kokërr rërë ose të mëdha sa një top golfi në raste të rënda. Disa gurë dalin nga trakti urinar pa asnjë problem, por të tjerët mund të ngecin, duke bllokuar rrjedhën e urinës dhe duke shkaktuar dhimbje të forta dhe gjakderdhje.
Gurët në veshka tek të rriturit lidhen me gjendje të tilla si sindroma metabolike , obeziteti, hipertensioni dhe diabeti.
“Tek fëmijët, ne nuk po e shohim këtë,” tha Dr. Gregory Tasian, një urolog pediatrik në Spitalin e Fëmijëve të Filadelfias. “Përndryshe ata janë të shëndetshëm dhe thjesht vijnë me gurët e tyre të parë në veshka për arsye të paqarta.”
Pjesa më e madhe e hulumtimit të nefrolitiazës tek fëmijët në SHBA është udhëhequr nga Tasian dhe kolegët e tij dhe është fokusuar në gjetjen e shkakut. “Është e qartë se diçka ka ndryshuar në mjedisin tonë që po shkakton këtë ndryshim të shpejtë,” tha ai.
Rreth 10% e njerëzve në SHBA do të kenë gurë në veshka në një moment të jetës së tyre, sipas Fondacionit Kombëtar të Veshkave. Gurët mund të gjenden tek fëmijët deri në 5 vjeç .
Sa fëmijë zhvillojnë gurë në veshka?
Gurët në veshka nuk janë të zakonshëm tek fëmijët, megjithëse shkalla është e paqartë sepse shumica e hulumtimeve janë fokusuar tek të rriturit.
Një vlerësim vjen nga një studim i vitit 2016 i udhëhequr nga Tasian, i cili përfshinte gati 153,000 të rritur dhe fëmijë në Karolinën e Jugut, të cilët morën kujdes urgjent, spitalor ose kirurgjik për nefrolithiasis.
Hulumtimi, i botuar në Gazetën Klinike të Shoqatës Amerikane të Nefrologjisë, zbuloi se incidenca vjetore e sëmundjes së gurëve në veshka u rrit me 16% nga viti 1997 në 2012, me rritjen më të madhe nga 15 deri në 19 vjeç. Brenda kësaj grupmoshe, incidenca e gurëve në veshka ishte 52% më e lartë tek vajzat dhe gratë. Sëmundja u bë më e zakonshme tek meshkujt duke filluar nga mosha 25 vjeçare.
Në përgjithësi, rreziku i sëmundjes së gurëve në veshka u dyfishua gjatë fëmijërisë për djemtë dhe vajzat, ndërsa gratë panë një rritje prej 45% të rrezikut gjatë jetës së tyre gjatë periudhës 16-vjeçare të studimit. Të rriturit dhe fëmijët e zinj në studim gjithashtu zhvilluan gurë në veshka me ritme më të mëdha se të bardhët.
Simptomat e gurëve në veshka
Sipas Institutit Kombëtar të Diabetit dhe Sëmundjeve Digjestive dhe Veshkave, simptomat përfshijnë:
- Dhimbje të forta rreth shpinës, barkut të poshtëm dhe ijeve.
- Gjak rozë, kafe ose i kuq në urinë.
- Një nevojë e vazhdueshme për të urinuar.
- Urinë e turbullt ose me erë të keqe.
- Nervozizëm, veçanërisht tek fëmijët më të vegjël.
Disa fëmijë mund të mos përjetojnë asnjë simptomë. Sidoqoftë, simptomat ndonjëherë mund të jenë “më jospecifike” tek fëmijët, veçanërisht tek më të rinjtë, tha Carpenter, kështu që ata mund të ankohen për dhimbje stomaku, në vend të dhimbjes së shpinës ose të përzier, për shembull.
Për të shmangur gurët në veshka
Pini shumë ujë, veçanërisht gjatë muajve të ngrohtë, thonë ekspertët.
Nuk jeni i sigurt që po pini mjaftueshëm? Sigurohuni që urina juaj t’i ngjajë një ngjyre të lehtë limonade, tha Carpenter. Nëse është më e errët, hidratojeni më shumë./Gazeta Shneta/