Ndërsa përparimet mjekësore në onkologji u mundësojnë më shumë pacientëve të mposhtin tumoret, vëmendje më e madhe po i kushtohet efekteve dytësore nga trajtimi.
Leontien Kremer e zhvendosi të gjithë fokusin e punës së saj si mjeke e re në vitin 1997 pas një takimi që pati me një pacient me kancer të kuruar.
“Ne kishim trajtuar një djalë 16 vjeç për kancer të kockave, por më pas ai u kthye pak vite më vonë me dështim të rëndë të zemrës”, tha Dr. Kremer, pediatre në një spital holandez për fëmijë të quajtur Princess Máxima Center në Utrecht.
Efektet e vonshme
Rasti e motivoi atë të studionte të mbijetuarit e kancerit në Holandë. Ajo zbuloi se një në njëzet pacientë të trajtuar me një lloj ilaçi antikancerogjen zhvilloi dështim të zemrës deri në 30 vjet pas trajtimit, shkruan Medical Xpress përcjell Gazeta Shneta.
“Kjo ishte shumë më e lartë se sa kishim dyshuar,” tha Dr. Kremer, e cila tani drejton një grup kërkimor që është i specializuar në përmirësimin e kujdesit për të mbijetuarit e kancerit të fëmijërisë dhe është gjithashtu profesoreshë në pediatri në Universitetin e Amsterdamit.
Ndërsa një diagnozë e kancerit është më pak e zymtë se dikur – një tumor tani hiqet ose ngrihet më shpesh në kohë me terapi – dhe më shumë njerëz i mbijetojnë sëmundjes, mirëpo efektet afatgjata të trajtimeve po fitojnë shqyrtim mjekësor.
Asnjë nga këto nuk është për të minimizuar ndikimin e vetë kancerit.
Në BE në vitin 2020, 2.7 milionë njerëz u diagnostikuan me kancer dhe 1.3 milionë njerëz – duke përfshirë më shumë se 2,000 fëmijë – vdiqën prej kësaj gjendje.
Komisioni Evropian në vitin 2021 premtoi një sërë veprimesh në Planin e Evropës për të mposhtur kancerin, duke reflektuar një angazhim politik të nivelit të lartë për të trajtuar sëmundjen.
Këto përfshijnë veprime kërkimore nën një “Mision të Kancerit” të fokusuar në teknologjitë e reja dhe në njohuritë më të avancuara të sëmundjes – nga fillimi dhe përparimi i saj deri në diagnostikimin dhe parandalimin – për të përmirësuar shëndetin e pacientëve.
Kontrolle speciale
Si rezultat, këta njerëz duhet të bëjnë kontrolle të veçanta vite më pas, sepse ekzaminime të tilla do të shpëtojnë jetë, sipas Dr. Kremer.
Dëmi i vonuar për shëndetin rrjedh nga kimioterapia dhe rrezatimi. Ndërsa këto trajtime të fuqishme vrasin qelizat e kancerit, ato gjithashtu dëmtojnë ato të shëndetshme.
“Agjentët alkilues”, për shembull, ndalojnë qelizat e kancerit të shumohen duke dëmtuar ADN-në e tyre, por ato mund të shkaktojnë infertilitet disa vite më vonë.
“Mund të themi se një në tre do të ketë efekte të rënda të vonshme nga trajtimi i kancerit,” Dr. tha Kremer.
Për shkak se numri i të mbijetuarve nga kanceri do të rritet në vitet dhe dekadat në vijim, priten më shumë raste të dëmtimit të vonshëm të shëndetit.
Hapi përpara
Ndërsa disa vende evropiane, përfshirë Holandën, kanë hartuar plane veprimi për ish-pacientët me kancer, Dr. Kremer dëshiron të shkojë një hap më tej.
Ajo ndihmoi në krijimin e një bashkëpunimi në mbarë Evropën të mjekëve të quajtur PanCare për të parë më nga afër efektet e vonshme.
Një projekt i quajtur PanCareFollowUp mori fonde nga BE për të përpiluar një udhëzues mbi monitorimin e efekteve të tilla të vonuara për njësitë e kancerit pediatrik në të gjithë Evropën.
Projekti i koordinuar nga Qendra Princess Máxima, do të përfundojë në dhjetor 2023 pas pesë vitesh.
Përfitime të mëdha
Përfitimet e mundshme të kësaj qasje janë të gjera duke pasur parasysh shifrat e përfshira.
Në Itali, me një popullsi prej gati 60 milionë banorësh, rreth 4 milionë njerëz kanë ose kanë pasur një diagnozë të kancerit, sipas Dr. Apolone Giovanni, drejtor shkencor i Institutit Kombëtar të Kancerit në Milano.
“Në 10 vitet e fundit ne kemi bërë shumë përparim në zbulimin e kancerit më herët dhe më pas trajtimin e pacientëve”, tha ai. “Kur nuk jemi në gjendje ta kurojmë kancerin, shpesh mund ta ngrijmë atë”.
Xhovani e di për kancerin nga të dy anët e tavolinës së mjekut. Ai u diagnostikua me kancer të hershëm në veshka 12 vjet më parë.
Tumori u hoq me kirurgji. Pesë vjet më parë, ai pati një rikthim dhe tani merr ilaçe për të mbajtur nën kontroll kancerin.
Giovanni drejton një projekt kërkimor të financuar nga BE të quajtur EUonQoL për të përmirësuar cilësinë e jetës së pacientëve me kancer dhe të mbijetuarve në Evropë.
Pjesë e Misionit të Kancerit, nisma katërvjeçare do të zgjasë deri në fund të vitit 2026 dhe planifikon të vlerësojë pikëpamjet e pacientëve përmes një sondazhi.
Evropa përbën një të katërtën e rasteve të kancerit në botë, ndërsa përfaqëson 10% të popullsisë globale. Në BE në vitin 2020, 2.7 milionë njerëz u diagnostikuan me kancer dhe 1.3 milionë të tjerë vdiqën nga kjo sëmundje.
Misioni i BE-së për Kancerin synon të përmirësojë jetën e më shumë se 3 milionë njerëzve deri në vitin 2030 përmes një sërë veprimesh duke përfshirë trajtimin.
Si një komponent kryesor i investimit të BE-së në kërkimin dhe inovacionin e kancerit, Misioni do të thellojë të kuptuarit e sëmundjes, do të fokusohet në parandalimin dhe diagnostikimin e hershëm dhe do të përmirësojë cilësinë e jetës së pacientëve gjatë dhe pas trajtimit të tyre. /Gazeta Shneta/