Prindërit shpesh u këndojnë bebeve të tyre ninulla ose këngë të lumtura. Por si reagojnë foshnjat ndaj këtyre këngëve të përditshme – dhe çfarë roli luajnë ato në zhvillimin e fëmijëve?
Një ekip kërkimor nga Universiteti i Vjenës në bashkëpunim me Universitetin e Londrës Lindore i hetuan këto pyetje në një studim të fundit. Si përfundim ata erdhen se këto këngë lidhen me zhvillimin e mëvonshëm gjuhësor të fëmijëve. Studimi është publikuar aktualisht në revistën Developmental Cognitive Neuroscience, shkruan My Science, transmeton Gazeta Shneta.
Muzika luan një rol të thellë në jetën e përditshme të njeriut – që në moshë shumë të hershme. Në mbarë botën, prindërit në mënyrë instinktive u këndojnë foshnjave të tyre në një sërë situatash të përditshme, si kur ndërrojnë pelenat ose kur luajnë. Duke bërë këtë, ata duan të qetësojnë të vegjlit e tyre, të fitojnë vëmendjen e tyre ose thjesht të argëtohen së bashku. Studiuesit nga Laboratori i Studimit të Fëmijëve në Vjenë në Universitetin e Vjenës kanë pyetur tani veten se si reagojnë foshnjat e vogla ndaj ritmeve të ndryshme të kënduara nga nënat e tyre dhe çfarë pasojash ka perceptimi dhe përpunimi i këtyre ritmeve në zhvillimin e gjuhës.
Muzika motivon
Karakteristikat akustike të këngëve të fëmijëve ndryshojnë në varësi të qëllimit të tyre: këngët e luajtura karakterizohen nga një ritëm më i lartë, një ritëm më i shpejtë dhe zë më i lartë. Ato janë gjithashtu më të larmishme muzikore dhe më komplekse se ninullat. Këto të fundit karakterizohen nga një ritëm më i ngadaltë, zë më i ulët dhe më pak variacion muzikor për të qetësuar foshnjat dhe për t’i ndihmuar ata të flenë. Në një studim të ri, nënat u kënduan dy vjersha të njohura foshnjave të tyre shtatë muajshe – një ninullë (“Schlaf, Kindlein schlaf”) dhe një këngë loje (“Es tanzt ein Bi-Ba-Butzemann”). Aktiviteti i trurit të foshnjave u mat me elektroencefalografi (EEG). Përveç kësaj, lëvizjet ritmike (p.sh. lëkundja ose shkelmimi) të foshnjave janë vërejtur. Kur këta fëmijë ishin 20 muajsh, prindërit u pyetën për fjalorin e foshnjave të tyre me anë të një pyetësori.
Duke përdorur metoda moderne të analizës, studiuesit ishin në gjendje të tregonin se është e mundur të vëzhgohet përpunimi nervor i të dy llojeve të këngëve bazuar në aktivitetin e trurit të foshnjave. Sipas autorit të parë të studimit, Trinh Nguyen, “Rezultatet tona treguan se foshnjat e kishin më të lehtë të ‘gjurmonin’ ninullën me aktivitetin e tyre të trurit”. Me këtë nënkuptojmë që valët e trurit pasqyrojnë tingullin e këngës. Kjo ndoshta për shkak të ritmit të ngadaltë dhe strukturave të thjeshta të këngës. Megjithatë, foshnjat treguan më shumë lëvizje ritmike gjatë këngës së lojës.” Strukturat disi më komplekse muzikore të këngëve të luajtjes mund të jenë më stimuluese dhe kështu t’i motivojnë fëmijët të lëvizin më shumë në muzikë. Megjithatë, në mënyrë emocionuese, vetëm gjurmimi nervor i kombinuar me ritmin Lëvizjet gjatë këngës luajtën një efekt pozitiv në madhësinë e fjalorit të foshnjave në moshën 20 muajshe.
Kënga është ajo që ka rëndësi
Studimi sugjeron se mënyra se si foshnjat reagojnë ndaj këngëve të ndryshme mund të lidhet me zhvillimin e mëvonshëm të gjuhës. Kjo hap mundësi për kërkime të mëtejshme të thelluara për të kuptuar më mirë mekanizmat dhe marrëdhëniet e sakta midis perceptimit muzikor dhe zhvillimit të gjuhës. Në studime të mëtejshme, ekipi hulumtues po heton, për shembull, cilët elementë muzikorë (ton, tempo, timbër) janë veçanërisht stimulues për foshnjat. Gjetjet mund të jenë të dobishme për zhvillimin e programeve të ndërhyrjes që promovojnë në mënyrë specifike ndërveprimin muzikor midis prindërve dhe foshnjave. Kjo mund të variojë nga ndërhyrja e hershme në kopshtin e fëmijëve dhe më gjerë për të mbështetur zhvillimin kognitiv dhe gjuhësor të fëmijëve./ Gazeta Shneta/