Hulumtimet sugjerojnë se madhësia, kthesat dhe brazdat e trurit mund të luajnë role të rëndësishme në funksionin e tij, ndoshta edhe më shumë se lidhjet midis neuroneve.
Shkencëtarët kanë supozuar prej kohësh se mendimet, ndjenjat dhe sjellja jonë janë rezultat i miliarda neuroneve të ndërlidhura që transmetojnë sinjale tek njëri-tjetri, duke mundësuar kështu komunikimin midis rajoneve të trurit, shkruan NBC News, transmeton Gazeta Shneta.
Por, një studim i botuar të mërkurën në revistën Nature e sfidon këtë ide, duke sugjeruar në vend të kësaj se forma e trurit – madhësia, kthesat dhe brazdat e tij – mund të ushtrojë një ndikim më të madh në mënyrën se si mendojmë, ndjejmë dhe sillemi sesa lidhjet dhe sinjalet midis neuroneve.
Një ekip hulumtues në Australi arriti në këtë përfundim pasi mori skanime MRI të trurit të 255 njerëzve, ndërsa pjesëmarrësit kryenin detyra të tilla si trokitja e gishtave ose kujtimi i një sekuence imazhesh. Nga atje, ekipi ekzaminoi 10,000 harta të ndryshme të aktivitetit të trurit të njerëzve, të mbledhura nga më shumë se 1,000 eksperimente në mbarë botën, për të vlerësuar më tej rolin e formës së trurit.
Më pas, ata krijuan një model kompjuterik që simulonte mënyrën se si madhësia dhe forma e trurit ndikojnë në valët e aktivitetit elektrik, të njohura më mirë si valët e trurit. Ata e krahasuan atë model me një model kompjuterik para-ekzistues të aktivitetit të trurit që përputhet ngushtë me të kuptuarit e lidhjes së neuroneve si nxitës i funksionit të trurit.
Krahasimi tregoi se modeli i ri siguroi një rindërtim më të saktë të aktivitetit të trurit të treguar në skanimet MRI dhe hartat e aktivitetit të trurit sesa modeli i mëparshëm.
James Pang, autori kryesor i studimit dhe një studiues në Universitetin Monash në Australi, e krahasoi rëndësinë e formës së trurit me një guralec që bën valëzime në një pellg: Madhësia dhe forma e pellgut ndihmon në përcaktimin e natyrës së këtyre valëve.
“Gjeometria është shumë e rëndësishme sepse udhëzon se si do të dukej vala, e cila nga ana tjetër lidhet me modelet e aktivitetit që shihni kur njerëzit kryejnë detyra të ndryshme,” tha Pang.
David Van Essen, një profesor i neuroshkencës në Universitetin e Uashingtonit në St. Louis, tha se teoria e formës së trurit është përhapur për më shumë se një dekadë. Por shumica e studiuesve, tha ai, ende pajtohen me hipotezën klasike: se secili nga afro 100 miliardë neuronet e trurit, ose qelizat nervore, ka një akson, i cili funksionon si një tel për të bartur informacione te neuronet e tjera dhe që mundëson aktivitetin e trurit.
“Hipoteza themelore fillestare është se lidhja e trurit është thelbësore për të kuptuar se si funksionon truri,” tha Van Essen.
Pang tha se kërkimi i tij nuk e redukton rëndësinë e komunikimit ndërmjet neuroneve; përkundrazi, sugjeron që gjeometria e trurit luan një rol më thelbësor në funksionin e trurit.
“Ajo që po tregon puna është se forma ka një ndikim më të fortë, por nuk do të thotë që lidhja nuk është e rëndësishme,” tha ai. Pang gjithashtu vuri në dukje se hipoteza e formës së trurit vjen me një avantazh: forma e trurit është më e lehtë për t’u matur sesa instalimi i trurit, kështu që duke i kushtuar vëmendje më të madhe madhësisë ose kthesave të trurit mund të hapen rrugë të reja për kërkime.
Një temë që ia vlen të eksplorohet, tha ai, është roli i mundshëm i formës së trurit në zhvillimin e sëmundjeve psikiatrike dhe neurologjike.
Në teori, tha Pang, shpejtësia me të cilën valët udhëtuese përhapen në rajone të ndryshme të trurit mund të ndikojë në mënyrën se si njerëzit përpunojnë informacionin. Kjo, nga ana tjetër, mund të kontribuojë në modelet e aktivitetit të trurit të lidhur me sëmundje si skizofrenia ose depresioni.
Por jo të gjithë shkencëtarët janë të bindur nga hulumtimi i ri. Van Essen, për shembull, mbetet skeptik.
“Do të ishte një nënvlerësim të thuhej se kjo është një teori e diskutueshme dhe me të vërtetë duhet të kalohet në hapat e saj për të vlerësuar në mënyrë kritike nëse i qëndron testit të kohës,” tha ai.
Van Essen ngriti disa shqetësime rreth studimit, duke përfshirë faktin se modelet e studiuesve bazohen në një mesatare të formave të trurit të pjesëmarrësve. Sipas Van Essen, kjo qasje fshin ndryshimet dramatike në modelet e palosjeve sipërfaqësore nga një tru në tjetrin.
Pang, megjithatë, tha se gjetjet “mbeten të forta” edhe pas kryerjes së një analize në nivel individual të formës së trurit.
Van Essen paralajmëroi gjithashtu se MRI-të janë mjete të papërsosura dhe mund të mos kapin në mënyrë të besueshme natyrën e instalimeve elektrike të trurit.
“Sado emocionuese dhe informuese që është, është ende e pasaktë në mënyra themelore dhe e paplotë, dhe lë shumë për t’u zgjidhur nga studimet e ardhshme,” tha ai për teknologjinë MRI.
Pang tha se kërkimi i tij nuk është përfundimtar, por shtoi se sipas tij, studimi i ri “forcon teorinë” se forma e trurit ka një ndikim më të madh në aktivitetin e trurit sesa lidhjet e neuroneve.
“Ne jemi mjaft të sigurt se ndikimi është me të vërtetë atje,” tha ai/Gazeta Shneta/