Në Kosovë për çdo vit diagnostikohen 25-30 raste të reja me sëmundjen e Leukemisë akute limfoblstike. Në dy muajt e parë të këtij viti gjashtë fëmijë janë diagnostikuar dhe janë duke u trajtuar në repartin e Hemato-Onkologjisë në kliniken e Pediatrisë.
Këto janë të dhënat që i ka treguar Ass.Dr.Albana Xani PhDc – Pediatre në Klinikën e Pediatrisë në QKUK, në një intervistë për rubrikën “Mjeku i Javës” në Gazetën Shneta.
Doktresha Xani ka thënë se është shumë i rëndësishem diagnostikimi i shpejtë dhe fillimi i trajtimit sa më parë.
“Vitet e fundit e punojmë metoden diagnostikuse Floë Cytometri këtu në kliniken Pediatrike dhe brënda ditës fëmija diagnostikohet dhe fillon trajtimin. Më parë kjo analizë është punuar në Graz të Austrisë ndërsa tani dërgohet vetëm për konfirmim”, ka treguar ajo.
Lexoni intervistën e plotë ku mjekja flet për simptomat e sëmundjes si dhe jep disa këshilla për prindërit:
Çka është sëmundja e leukemisë akute limfoblastike?
Leukemia akute limfoblastike (LAL) është sëmundja malinje sistemike më e shpeshtë në moshën fëmijërore që karakterizohet me proliferim të pakontrolluar të leukociteve. Rezultati i këtij proliferimi është humbja e funksionit normal të palcës së kockave që mund të çojë deri në dështim të plotë të saj.
Cilat mosha të fëmijëve i prek më shumë dhe cilët janë faktorët e rrezikut?
Prek të gjitha moshat por më shpesh fëmijet e moshës 2-6 vjeç. Etiologjia është ende e panjohur. Faktorët me ndikim kancerogjen janë: rrezet jonizuese, materiet kimike, viruset ( Epstein-Barr virusi), faktori gjenetik. Është më e shpeshtë të fëmijet me anomali kromozomike të tpit, sindroma Doën, sindroma Bloom, sindroma Fanconi.
Cilat janë simptomat e sëmundjes?
Prezentimi fillestar është jospecifik. Simptomat si zbehje, lodhje, anoreksi, temperature, dhimbje ne kocka shpesh janë te pranishme. Shenja të tjera janë gjakderdhja, petekije, hematomat, rritje të gjëndrave limfatike, rritje të mëlçisë dhe shpretkës. Distresi respirator (frymëmarrja e vështirësuar) është i lidhur me aneminë, por mund të ndodhë për shkak të obstruksionit të rrugëve të frymëmarrjes nga një masë mediastinale. Ky problem shfaqet më shumë të djemtë adoleshentë me LAL me limfocite T. LAL me limfocite T është më e rrallë se sa LAL me limfocite B. Nëse infiltrohet sistemi nervor qendror – SNQ paraqiten: kokëdhembja, vjellja dhe konvulsionet. Simptomat e SNQ shihen vetëm në 5% të leukemive.
Si trajtohet, a ka shërim kjo sëmundje?
Për dallim nga leukemitë akute limfoblastike te të rriturit, kjo sëmundje të fëmijët ka prognozë më të mirë, shërohet. Trajtimi bëhet sipas protokolit adekuat dhe zgjatë dy vite. Viti i parë është intensiv dhe është sfidues për fëmijen, prindërit dhe për ne stafin. Përveq kimioterapisë gjatë gjithë trajtimit ipet edhe terapi mbështetse dhe produkte të gjakut në bazë të vlerave laboratorike që përcillen çdo ditë. Viti i dytë ose faza e mbajtjes është me terapi orale dhe fëmijet trajtohen në shtëpi. Ka raste kur trajtimi duhet bërë me një protokol shumë intensiv (high risk protocol) ose edhe me transplant, por fatmirësisht të leukemia akute limfoblastike këto raste janë të rralla. Pa një trajtim efikas sëmundja është fatale.
Sa fëmijë diagnostikohen në Kosovë çdo vit nga kjo sëmundje dhe a janë shqetësuese shifrat në krahasim me vendet e rajonit ose më larg?
Në Kosovë çdo vit diagnostikohen 25-30 raste të reja. Në dy muajt e parë të këtij viti gjashtë fëmijë janë diagnostikuar dhe janë duke u trajtuar në repartin e Hemato-Onkologjisë në kliniken e Pediatrisë. Është shumë i rëndësishem diagnostikimi i shpejtë dhe fillimi i trajtimit sa më parë. Vitet e fundit e punojmë metoden diagnostikuse Floë Cytometri këtu në kliniken Pediatrike dhe brënda ditës fëmija diagnostikohet dhe fillon trajtimin. Më parë kjo analizë është punuar në Graz të Austrisë ndërsa tani dërgohet vetëm për konfirmim. Poashtu për ta kompletuar diagnostikimin sipas protokolit evropian të cilin e përdorim, e punojmë edhe biologjinë molekulare, analizë të cilën për këta fëmijë e punon Holanda dhe e cila ka rol te rëndësishem në prognozen e sëmundjes. Shifrat për numër të banorëve janë të ngjajshme me vendet tjera.
Cilat janë këshillat e juaja për prindërit që i kanë fëmijët e sëmurë me këtë sëmundje?
Është një barrë e rëndë dhe e papërshkrueshme për prindërit. Mundësisht të kujdesen për veten sepse është rrugëtim i gjatë dhe jo i lehtë. Asnjehëre nuk duhet të fajsojnë veten sepse është një sëmundje që nuk mund të ndikojmë as në shfaqjen dhe as në parandalimin e saj. Për çdo paqartësi, pyetje, ankesë, të na drejtohen ne që punojmë me këto raste, dhe që 24 orë jemi në shërbim të këtyre rasteve, sepse shpeshherë padashje personat e tjerë duke mos e njohur mirë natyrën e sëmundjes dhe protokolin e trajtimit krijojnë konfuzitet tek prindërit. Nuk duhet humbur shpresën, shkalla e shërimit për këta fëmijë është përmirësuar në mënyrë dramatike, kështu që ka arsye për të pasur shpresë. /Gazeta Shneta/