Nga ultrazëri e deri te testi NIFTY – nënat e ardhshme e kanë një gamë të gjerë të testeve plotësuese, për t’u larguar frika rreth shëndetit të fëmijës.
Nga çdo dëshirë e nënës për një dhomë komode për foshnjën, karrocën e bukur dhe rrobat e ëmbla për foshnjën, është dëshira e cila i tejkalon të gjitha dëshirat e tjera: dëshira për foshnje të shëndoshë. Për fat të mirë, medicina moderne mund të ofrojë ndihmë të madhe në zbulimin e shëndetit të foshnjës që në kohën më të hershme.
Si të kërkojmë karrocën më të mirë, së shpejti do të kuptoni edhe kërkesat për testin më të përshtatshëm për të cilin ka mundësi të shumta. Para se t’ju preokupojë kjo, ne jemi këtu që t’ju prezantojmë krejt çka është e qasshme, me përparësitë, mangësitë, me lëndën e testimit, kur dhe si të realizohet.
Në këtë artikull do t’ju shpjegojmë:
Çfarë janë testet prenatale?
Ultrazëri
Kontrolli i translucencës nukale
Testi Double
Biopsia e vileve korionike
Amniocenteza
NIPT
Çfarë janë testet prenatale?
Testet prenatale janë kontrolle mjekësore të dedikuara t’i japin mjekut pasqyrën e gjendjes tuaj dhe të foshnjës. Ekzistojnë disa lloje – të kalojmë te ata më të shpeshtit.
Dëshironi të dini më shumë për testet prenatale? Klikoni KËTU
Përzgjedhja dhe testet diagnostike
Para se të fillojmë, është e rëndësishme të kuptojmë dallimin mes testit të zgjedhur dhe testeve diagnostifikuese. Testet prenatale i përzgjedhin dhe identifikojnë besueshmërinë se foshnja e juaj ka çfarëdo anomalie natyrale, kryesisht në aspektin gjenetik. Ato mund të tregojnë për problemet shëndetësore por jo edhe të diagnostifikohen. Edhe pse shumë prej tyre janë shumë preciz, akoma ekziston mundësia për rezultatet e rrejshme pozitive dhe negative (rezultatet tregojnë gjendjen që nuk pasqyrohet apo e kundërta).
Derisa testet e përzgjedhura tregojnë sesi shtatzëna ka rrezik të lartë për anomali gjenetike, hapi i ardhshëm është testi diagnostifikues. Testi diagnostifikues është invaziv, gjithashtu është mënyra e vetme për diagnostifikimin e gjendjes së dyshimtë me një siguri të madhe.
Testet rutinore dhe opsionale
Disa teste prenatale janë pjesë e testeve rutinore dhe realizohen tek të gjitha shtatzënat, ndërsa për disa të tjera mund të vendosni nëse do t’i bëni testet që ofrohen dhe që ju i dëshironi. Megjithatë disa teste sikurse amniocenteza janë të dedikuara vetëm për shtatzënat me rrezikshmëri të lartë.
Më së shpeshti bëhen ekzaminimet e gjakut dhe urinës. Testet e HIV, anemisë, diabetit, hepatitit B, preklampsisë dhe faktori Rh u japin mjekëve informacione të rëndësishme për kujdesin tuaj prenatal.
Në këtë artikull do të flasim për ata që ndihmojnë në vlerësimin e shëndetit të foshnjës, sesi mund të jeni të informuar për të gjitha mundësitë dhe të diskutoni për to me gjinekologun tuaj.
Dëshironi të dini më shumë për testet prenatale? Klikoni KËTU
Ultrazëri
Ultrazëri, që dikur quhej sonogram, sigurisht do të jetë kontrolli i juaj i parë gjatë shtatzënisë. Gjinekologët e përdorin për të konfirmuar shtatzëninë, përcaktuar sa fryte mbani, të kontrollojnë nëse rastësisht keni shtatzëni ektopike (zhvillimin e frytit jashtë mitrës).
Ultrazëri gjithashtu i lejon mjekut matjen e frytit, vlerësimin e terminit të lindjes, të rritjes dhe zhvillimit të foshnjës si dhe përcjelljen e shtatzënisë në përgjithësi.
Ultrazëri është një vegël me shumë të mira përveç kontrollit në mitër. Procesi përfshin përdorimin e tingujve të lartë të valëve me frekuencë të lartë, duke refuzuar organet e brendshme – krijojnë pasqyrën e organeve të brendshme.
Kur: mes javës se 8 dhe 12 të shtatzënisë.
Si: eksperti shëndetësor aplikon gelin në bark, rrëshqet nëpër të me sondë që transmeton ultratinguj.
Për: joinvaziv, pa rrezik për abort
Kundër: jep informata të kufizuara për shëndetin e foshnjës
Kontrolli i translucencës nukale
Ky është testi i përzgjedhur joinvaziv për detektimin e anomalive kromozomale, sindromës Down (T21), Edwards (T18) dhe Patau (T13). Është opsional, pra mund të vendosni nëse dëshironi këtë lloj kontrolli apo jo.
Me kontrollin maten trashësia e translucencës nukale – xhep lëngu të hapësirës së mbushur në pjesën e pasme të qafës së foshnjës. Trashësia mund të tregojë për çrregullime kromozomale, por nuk tregon me siguri të madhe.
Gjinekologu juaj mund t’ju udhëzojë në këshillim gjinekologjik nëse foshnja e juaj klasifikohet me rrezik të lartë. Ata mund t’ju ndihmojnë të vendosni cili prej testeve invazive siç janë biopsia e mostra e vileve korionike apo amniocenteza – ne do t’ju tregojmë më shumë në vazhdim për secilën prej tyre.
Kur: në mes të javës së 11 dhe 14 të shtatzënisë.
Si: gjinekologu përdor ultrazërin për të matur trashësinë e translucencës nukale në qafën e frytit. Kryesisht realizohet përmes barkut, por edhe rrugëve vaginale.
Për: joinvaziv, pa rrezik nga aborti.
Kundër: detekton vetëm 75-80% të rasteve me sindromën Down.
Dëshironi të dini më shumë për testet prenatale? Klikoni KËTU
Double testi
Double testi është test hormonal i gjakut të nënës i marrë nga dora. Kryesisht realizohet në kombinim me matjen e trashësisë së translucenca nukale dhe e rrit parashikueshmërinë pozitive të vlerës nga 80-90%. Testi analizon dy markerë të gjakut: beta hCG e lirë (gonadotropina korionike njerëzore) dhe PAPP-A (proteina e plazmës – A lidhur me shtatzëninë).
Beta hCG e lirë është hormon që e prodhon placenta gjatë shtatzënisë. Shkalla e lartë e hormoneve tregon për sindromën Dowën apo Edwards. PAPP-A është proteinë plazmatike vitale. Në raport me beta hCG-në e lirë, shkalla e saj e ulët lidhet me rrezikun serioz nga sindroma Down.
Kur: në mes të javës së 8 dhe 12 të shtatzënisë
Si: me marrjen e mostrës të gjakut të nënës
Për: joinvaziv, nuk ka rrezik nga aborti
Skanimi i anomalive fetale
Skanimi i anomalive fetale është kontroll ku kontrollohet trupi i foshnjës tuaj. Përdoret ultrazëri për kontrollin e pozitës së placentës, kordonit të kërthizës, lëngut amniotik rreth foshnjës, mitra dhe qafa e mitrës. Ky është skanim i anomalive fetale që realizohet në mes të javës së 18 dhe 20 të shtatzënisë.
Mjeku do të kontrolloj prezencën e çfarëdo anomalie te foshnja në kuptimin e rritjes dhe zhvillimit. Morfologjia fetale detekton shumë anomali lidhur me zemrën, shtyllën kurrizore, lukthin, veshkat dhe gjymtyrët, por jo të gjitha.
Përveç kësaj, mjeku gjatë kohës së kontrollit mundet shpesh të përcaktoj gjininë e foshnjës dhe datën e përllogaritur të lindjes.
Kur: në mes të javës së 18 dhe 20 të shtatzënisë
Si: me ndihmën e ultrazërit, mjeku kontrollon nëse foshnja ka ndonjë anomali
Për: joinvaziv, pa rrezik për abort
Kundër: nuk mund të detektohen të gjitha anomalitë
Biopsia e vileve korionike
Biopsia e vileve korionike është metodë invazive që diagnostifikon anomalitë e mundshme gjenetike. Nuk futet në listën e kontrolleve rutinore, përveç kur në testet e tjera prenatale tashmë është konstatuar rritja e rrezikut për anomali gjenetike.
Vilet korionike janë pjesë të holla të placentes. Meqenëse kanë të njëjtën përbërje gjenetike sikurse fryti, mjekët mund t’i përdorin si inde nga të cilat analizohet materiali gjenetik i foshnjës. Mostra merret përmes qafës së mitrës (transcervikale) apo përmes murit abdominal (transabdominal). Mund të zbulojë nëse foshnja ka gjendje kromozomale apo gjenetike siç është sindroma Down apo ndonjë gjendje tjetër gjenetike, siç është fibroza cistike. Megjithatë biopsia e vileve korionike në vete bartë disa rreziqe, përfshirë rrezikun nga aborti (vlerësimi rreth 0.22%), senzitimi Rh, infeksioni i mitrës (shumë i rrallë).
Kur: në mes të javës së 11 dhe 13 të shtatzënisë, më së shpeshti në javën e 12-të të shtatzënisë
Si: Përmes ultrazërit mjeku përcakton pozitën e frytit dhe depërton me gjilpërë nëpërmjet murit abdominal dhe murin e mitrës me një gjilpërë të hollë. E merr një mostër nga indi i vileve korionike.
Për: më i saktë sesa metoda joinvazive
Kundër: invaziv, rreziku për abort
Dëshironi të dini më shumë për testet prenatale? Klikoni KËTU
Amniocenteza
Amniocenteza është një test i cili kontrollon gjendjen gjenetike apo koromozomale të foshnjës tuaj. Procesi i realizimit përfshin marrjen e mostrës së lëngut amniotik që rrethon fëmijën e palindur në mitër.
Ofrohet vetëm nëse ekziston rreziku që foshnja të ketë ndonjë rrezik gjenetik për shkak të:
– përzgjedhjes së mëparshme që tregon mundësinë se foshnja të lind me gjendjen gjenetike siç është sindroma Down, Edwards apo Patau.
– nëse keni pasur shtatzëninë e kaluar që ka qenë e përfshirë me ndonjë anomali gjenetike
– e keni historinë familjare me anomali gjenetike, siç janë sëmundjet e qelizave drapër, talasemisë, fibrozën cistike apo distrofinë muskulore.
Procedura realizohet me ndihmën e një gjilpëre të hollë dhe të gjatë. Kalon përmes murit abdominal e udhëhequr me ultrazë. Edhe pse tingëllon e dhimbshme, zakonisht përshkruhet si hulumtim i dhimbshëm.
Amniocenteza ka përparësinë kryesore të produktivitetit shumë të lartë të saktësisë 99,9% dhe determinon nëse fetusi ka anomali kromozomale, defekte të tubit nervor apo defekte gjenetike.
Kur: në mes të javës së 15 deri 20 të shtatzënisë
Si: gjinekologu fut gjilpërën përmes abdomenit në qeskën gestacionale për të marrë mostrën e vogël të lëngut amniotik
Për: rezultatet janë përfundimtare
Kundër: invazive, rrezik nga aborti
NIPT është shkurtesa për testin prenatal joinvaziv. Ashtu siç edhe emri sugjeron, është plotësisht i sigurt gjatë testimit të foshnjës nga anomalitë e mundshme kromozomale, nevojitet një mostër gjaku të shtatzënës nga krahu i saj dhe nuk paraqet rrezik për frytin. Është e mundur që ADN-ja e foshnjës të kalojë në gjakun e nënës gjatë kohës së shtatzënisë.
NIPT është në veçanti i rëndësishëm për:
Gratë që janë 35 vjeçare apo edhe më tepër,
Kanë historinë familjare të gjendjes kromozomale,
Ekzaminimet e tremujorit të parë kanë treguar një rrezik të shtuar të aneuploidisë,
Anomalitë gjenetike mund të ndodhin në cilëndo shtatzëni. Për këtë rekomandohet për çdo shtatzënë pavarësisht viteve dhe rrezikun e potencialit gjenetik.
Kur: nga java e 10 e shtatzënisë
Si: me marrjen e mostrës së vogël të gjakut nga krahu
Për: besueshmëri të lartë, joinvaziv
Kundër: detekton vetëm anomalitë gjenetike
NIFTY by Geneplanet është testi NIPT më bashkëkohor dhe më i sofistikuar në treg dhe ka përqindjen më të lartë të detektimit të trisomive më të shpeshta (99%). Bëni porosinë tuaj sot! Klikoni KËTU.
Ndihmon në zvogëlimin e testeve të panevojshme prenatale invazive, siç është amniocenteza. Ofron përqindje të lartë të detektimit krahasuar me testet tradicionale, përzgjedh dhe ka përqindje më të vogël të rezultateve të rrejshme pozitive. Kjo do të thotë se gratë çdo herë e më pak janë të ekspozuara ndaj testeve të panevojshme invazive, siç janë amniocenteza apo biopsia e vileve korionike, që paraqesin 1-2% të rrezikut për abort.
Megjithatë, ultrazëri është test i përzgjedhur që rekomandohet në kombinim me testin NIFTY. Ultrazëri mund të detektoj anomalitë morfologjike që nuk rrezikojnë domosdoshmërisht anomalitë gjenetike
Cili është testi i duhur për mua?
Testet e përzgjedhura për anomali kromozomale rekomandohen për të gjitha gratë që futën në kategorinë e atyre me rrezikshmëri të lartë – mbi 35-vjet, me diabet, historinë e shtatzënisë më të hershme me anomali natyrale, por mund t’i ofrojnë qetësi çdo shtatzëne që pret foshnjën.
Edhe pse testi NIFTY përzgjedh saktësinë e tij, ndjeshmëria është e pakrahasueshme me opsionet e tjera të qasshme.
Kjo nuk do të thotë se nuk duhet provuar teste tjera. Për shembull, edhe pse NIFTY by Geneplanet është shumë i saktë, kufizohet në testimet e anomalive gjenetike. Ultrazëri në anën tjetër mund të zbulojë probleme të mundshme morfologjike.
Kini parasysh se asnjë test nuk është i përkryer. Nëse bashkërisht me gjinekologun tuaj i kombinoni varësisht prej viteve tuaja, historinë familjare të sëmundjeve dhe faktorë tjerë relevantë, rezultatet mund të sjellin siguri. Qetësinë që mund të ofrojnë në të gjitha sferat e shtatzënisë dhe pritshmërinë e lumtur të foshnjës tuaj.
Porositni Testin tuaj NIFTY KËTU.